પત્રવ્યવહાર - એક ઇતિહાસ : પત્રલેખન - ઐતિહાસિક કળા!

બ્લૉગ નુ ટાઇટલ બઊ ગંભીર લાગે છે ને?  જરાય નથી ... સાચે ! પરીક્ષા માઁ નિબઁધ પૂછાય અને સમય બચ્યો હોય તો કેવુઁ સરસ મજાનુઁ લખીએ, એવુઁ જ મને આજે વાઁચેલા એક પત્ર પરથી થયુઁ છે અને આ છે એનુઁ પરિણામ! લો આવી ગયુઁ એક ઓર નજરાણુઁ.

શુક્રવાર ની બપોર હતી, "ટ્રિન ટ્રિન...વો..રા ભ'ઇ " અવાજ આવ્યો અને હુઁ જમતાઁ જમતાઁ ઉભો થઈ ને આવેલા કુરિયર, કવર્સ વગેરે ...ટુઁક માઁ ટપાલ લઈ આવ્યો.

બોલો લ્યો, ટપાલી અમારે ત્યાઁ નિયમિત આવે છે, ( તહેવારો માઁ :) તો રોજ આવવાનું થાય એમને! બક્શીશ જિંદાબાદ !)

આવનાર 4-5 કવર્સમાઁ એક પત્ર હતો, અમારા મીનાક્ષી માસી નો! તહેવારો આવે એટલે પત્રો આવે અને ઇંફોર્મેશન ટેક્નોલોજી (IT) થી તરબતર થયેલા આપણાઁ દિલ-દિમાગ ને કૈંક નવો ખોરાક મળે !આ તો ભાઈ રક્ષાબંધન ની સીઝન ને ! મારી બંને મોટી બહેનો ના આશીર્વાદ થી ભરપૂર શબ્દો હતા અને એ તો રહેવાના જ! ( સાલુ સાચ્ચુ કઉ , આશીર્વાદ ની બઊ જરૂર છે હોઁ આજકાલ ! તમે પણ આપી જ દો યાર હવે, કંજુસાઇ શુઁ આમાઁ ! ... થેંક્યુ !)

અને પત્ર ની પાછળ ની બાજુ અમારા ખાઁટુ માસી નો શુભેચ્છા સંદેશ અને યાદી! અને એમણે જે લખ્યુઁ છે એ ખરેખર આપણને વિચારતા કરી મૂકે લા!  એમના દરેક શબ્દ માઁ મજા પડી જાય! કળા જ તો!

" બીઝી જય ને બીજી માસી ના આશીર્વાદ! " -  નાલાયક તુઁ યાદ કેમ નથી કરતો માસી ને, એમ!
એમાઁય પાછો પ્રાસ અને તર્ક!

"પત્રવ્યવહાર ની પધ્ધતિ સારી હતી, હવે તો લખવાની પ્રેક્ટિસ પણ જતી રહી છે! અક્ષરો સુધારવા પડશે" - અક્ષરો તો સુવાચ્ય જ હતા પણ એથી વધારે ક્લિયર તો એનો મર્મ છે! નસીબજોગે આજકાલ મારા હાથે તો ગુજરાતી પત્રો/ અરજીઓ લખાઇ છે! પણ તોયે શુઁ ... આદત તો સ્વાભાવિક રીતે આ પત્રવ્યવહાર ની જેમ નામ-શેષ જ થઈ ગઈ છે !

એક જમાનો હતો, રોજ ટપાલી કાકા આવતા !  પત્રો માઁ પાછુઁ હોય મોટાભાગે કૉમન!
અલગ અલગ શબ્દો માઁ અલગ લાગણીઓ ! પંચાત, ફરિયાદો, ખોદણી, રોદણાઁ રોવાના , સમાચાર, ઋણ સ્વિકાર વગેરે! (મને યાદ આવ્યુઁ કે મારા દાદાશ્રી નાઁ અવસાન ને લગતા ઋણ સ્વીકાર નાઁ પત્રો મેઁ લખેલા!)

- સૌ કુશળ-મઁગળ હશે અમે સૌ મજા માઁ છીએ!
- આપણો લાલો મોટો થઈ ગયો હશે ને!
(લાલો એટલે કૉમન નામ એમ, બાબા નુઁ તમને નામ ખબર ના હોય તો પણ ચાલે )
- છોરાઁ ઓ એય ને તે ઘર મા ધમાચકડી મચાવતા હશે.
- મીના ને ફાવી ગ્યુઁ સાસરે ?
- નવું ઘર કેવુઁ છે બાકી? આડોશ-પાડોશ માઁ કોઇ પેલા કાંતાબેન જેવું નથી ને? ( પંચાત )
- ચઁપામાસી હવે થાક્યા છે હોઁ ! ( એટલે તૈયારી એમ 'રામ નામ' ની) રજાઑ લૈ રાખ્જે :) !
- ચિ.,  અ.સૌ.,  મુ. , ગઁ.સ્વ, ધ. ધૂ. પ. પૂ. એવાઁ તો સંબોધનો હોય!



પત્રલેખન એક ઉત્તમ કળા છે જે આજે ઈ-મેઈલના જમાનામાં વિસરાતી જાય છે. ગમે તે હોય, પરંતુ પત્ર લખીને વ્યક્ત થતો આનંદ કંઈક ઓર જ છે !


બહુ લખવુઁ છે, પણ ગુજરાતી ટાઇપ કરવામાઁ બઊ ટાઇમ જાય છે! વધુ આવતા અઁકે ! :)

આભાર!